|
Nieuws... op de voet gevolgd
Klik op de jaartallen 2001,
2002, 2003, 2004, 2005, 2006, 2007, 2008, 2009, 2010 om het nieuws uit die jaren te lezen.
Nieuws Mondiale Voetafdruk - April 2010
Ecuador wil Footprint binnen biocapaciteit houden
Ecuador is het eerste land geworden dat niet alleen het model van de voetafdruk gebruikt, maar ook een concrete voetafdrukdoelstelling heeft geformuleerd. Die doelstelling luidt dat de nationale voetafdruk in 2013 binnen de biocapaciteit van het land komt en daarna ook zal moeten blijven! Dit is bekend gemaakt door het Global Footprint Network. Overheidsadviseur Dania Quirola Suarez heeft verklaard dat Ecuador graag voorop wil gaan lopen in het formele gebruik van de voetafdruk als monitor voor hulpbronnengebruik en ook als leidraad voor besluitvorming. Aanvankelijk had Ecuador een groot overschot aan biocapaciteit, maar de laatste jaren is dat overschot veranderd in een klein tekort. In het laatste Living Planet Report (2008) staat Ecuador op 2,2 ha gemiddeld per inwoner, terwijl er mondiaal gemiddeld 2,1 ha beschikbaar is, inclusief de nodige ruimte voor de natuur. Meer informatie over nationale footprint-programma’s op www.footprintnetwork.org
Speciale korting voor congres in Maastricht
Op 28 en 29 april vindt het congres Nederland Duurzaam 2010 plaats in MECC Maastricht; één dag plenair en één dag diverse workshops. Op het congres laten toonaangevende sprekers zien hoe vanuit een duurzame mentaliteit daadwerkelijk positieve veranderingen ontstaan. Tevens is er een informatiemarkt, waar diverse bedrijven en instellingen zich zullen presenteren. Sprekers zijn o.a. Adjiedj Bakas, Klaas van Egmond, Thomas Rau en Maurits Groen. Ook aan de Mondiale Voetafdruk zal aandacht worden besteed. Kijk voor het programma op www.nederlandduurzaam2010.nl.
Er is een speciale aanbieding voor de lezers van MV-Nieuws. U betaalt geen € 295,- maar € 150,- (excl. btw). Om gebruik te maken van deze aanbieding dient u zich in te schrijven via de link
http://www.eventure-online.com/eventure/welcome.do?type=participant&congress=40_90906
A big foot on a small planet
In Duitsland is een lijvig document gepubliceerd over de voetafdruk. Het is zowel in het Duits als in het Engels uitgebracht.
De laatste heeft als titel ‘A Big Foot on a Small Planet’ en de ondertitel luidt: ‘Accounting with the Ecological Footprint.
Succeeding in a World with growing resource constraints’. Het document is gemaakt door de Deutsche Gesellschaft fűr
Technische Zusammenarbeit (GTZ ). Het is in feite een boek over het belang en het gebruik van de voetafdruk, voor beleid,
educatie en voor communicatie. De opdracht voor deze publicatie kwam van het Federal Ministry for Economic Cooperation
and Development, dus vanuit de landelijke overheid. Het rapport is te vinden op
http://www2.gtz.de/dokumente/bib/gtz2010-0073en-footprint.pdf
De Watervoetafdruk van Nederland
De Nederlander gebruikt gemiddeld 2,3 miljoen liter water per jaar. Slechts 11 procent daarvan is water van eigen bodem. Maar liefst 89 procent gebruiken we in het buitenland door de waterbehoefte van de producten die we importeren. Dat blijkt uit de zogenaamde 'watervoetafdruk' die het Wereld Natuur Fonds (WNF) voor ons land berekende, in samenwerking met de Universiteit Twente. Het WNF wil laten zien dat bedrijven invloed kunnen hebben op het waterbeheer in landen waar hun producten vandaan komen. Daarmee kunnen ze een belangrijke bijdrage leveren aan het behoud van onze mondiale watervoorraad en de natuur. Zie www.waterfootprint.org
In mei gaat Jan Juffermans met pensioen
Begin 1978 ging Jan Juffermans in Boxtel aan de slag als coördinator van de uitgeverij en hoofdredacteur van het tijdschrift
De Kleine Aarde. Zijn twee sabbatjaren 1993 en 2004 in aanmerking genomen, heeft hij ruim 30 jaar voor het 'Centrum
voor Duurzaam Leven' gewerkt. Sinds 1996 heeft het model van de Mondiale Voetafdruk daarbij een belangrijke rol gespeeld.
In mei 2010 wordt Jan 65 jaar en gaat hij officieel met pensioen. Dat wil niet zeggen dat hij zijn werk voor De Kleine Aarde
helemaal beëindigt. Hij gaat als zelfstandige door met lezingen, advies en schrijfwerk onder de naam 'Voor Mondiale
Duurzaamheid'. Het werk met de voetafdruk op De Kleine Aarde wordt onder anderen voortgezet door Duco Fennema,
vooral met organisatie-voetafdrukken, en Marleen Warnaar met name met de ‘foodprint’, ofwel de voetafdruk van landbouw en
voeding.
Nieuwe quick scan op nieuwe site
De nieuwe quick scan van De Kleine Aarde is zowel op papier (in de fraaie folder ‘We hebben er echt
maar één van ….’)
als op een nieuwe site beschikbaar. De nieuwe site is www.duurzaamheidinactie.nl
Regelmatig wordt opgemerkt dat in de quick scan bepaalde dingen niet gevraagd worden. Dat kan
helaas niet anders,
want
anders zou het geen quick scan meer zijn en de vragenlijst veel te lang
worden. We verwijzen voor meer details daarom
graag naar de speciale scans met meer
gedetailleerde vragen. Die zijn te vinden op www.klimaatvoetafdruk.nl,
www.voedselvoetafdruk.nl, www.vakantievoetafdruk.nl en op www.mobiliteitsvoetafdruk.nl. Uw watervoetafdruk kunt u meten
op www.waterfootprint.org
Meer nieuws staat op www.voetenbank.nl
De MV-Nieuwsbrief wordt uitgegeven door De Kleine Aarde, Centrum voor Duurzaam Leven.
Postbus 151, 5280 AD Boxtel
Het Klaverblad 13, 5283 TV Boxtel
Tel: 0411 – 684921
Redactie:
Duco Fennema
Jan Juffermans
Marleen Warnaar
Nieuws Mondiale Voetafdruk - Februari 2010
Lancering landelijk webportaal "Duurzaamheid in Actie”
De Kleine Aarde heeft eind 2009 het landelijk portaal "Duurzaamheid in Actie” gelanceerd. Het doel van het landelijk
portaal is dat zoveel mogelijk deelnemers zich committeren aan het verbeteren van hun voetafdruk. Op de website
worden bezoekers allereerst aangemoedigd om met de eenvoudige Quickscan te meten hoe groot hun eigen voetafdruk is. Vervolgens wordt er handelingsperspectief op maat geboden voor het verbeteren van die voetafdruk. De site richt zich met name op die acties die de grootste verbetering opleveren. De thema's die centraal staan zijn: voeding, mobiliteit, gas-, elektriciteit- en papier-gebruik. Ga naar: www.duurzaamheidinactie.nl
Footprint Forum 2010 Sienna (Italië) 7-10 juni 2010
In dit zeer interactieve forum worden de mogelijkheden onderzocht voor het bevorderen van duurzaamheid in de post-Kopenhagen wereld. Dit biedt nieuwe onvoorziene kansen die belangrijke zijn voor steden, naties en regio's. Hoe te profiteren van deze kansen, ze op de benodigde snelheid uit te voeren en op welke schaal staat centraal op het Footprint Forum 2010. Het forum heeft een aantal componenten waaronder een workshop beleid, 3 dagen Roundtables, een tweedaagse academische conferentie, een dag die open is voor het publiek alwaar de partners een kans hebben om hun aandeel te hebben, en een twee-daagse geavanceerde technische opleiding (11 & 12 juni). Meer informatie op:
Footprint Forum: Meet the Winners of the 21st Century.
Uitnodiging voor de 10:10-actie!
In Engeland is het al een groot succes: mede omdat de klimaatconferentie in Kopenhagen niet bepaald een succes werd, moeten we vooral zelf aan de slag gaan. De actie 10:10 beoogt 10% minder uitstoot van broeikasgassen in 2010. Dat betekent tevens een 10% kleinere voetafdruk. De actie is in Nederland gestart door het programma Vroege Vogels van de VARA, in samenwerking met Wijnand Duijvendak. Op de site www.vroegevogels.vara.nl (en ga naar 10:10) kun je inschrijven. Tevens kun je daar de lange lijst zien van de mensen die al meedoen. In Engeland zijn bijvoorbeeld ook bedrijven, gemeenten en onderwijsinstellingen actief geworden. De makers van de film ‘The Age of Stupid’ zijn de initiatiefnemers van de 10:10-actie.
National Geographic en onze groeiende voetafdruk
Het nummer ‘State of the Earth 2010’ van de internationale editie van National Geographic opent met een volle pagina over hoe de ecologische voetafdruk een becijferd en onderbouwd beeld geeft over onze overconsumptie, in vergelijking met de bestaansmiddelen waarover we beschikken. Met behulp van dynamische fotografie, kaarten , grafieken en analyses worden cruciale trends inzichtelijk gemaakt. Het artikel is weer een belangrijke bevestiging van een leidinggevend ‘instituut’ dat het Global Footprint Netwerk inderdaad waardevolle informatie verstrekt over de noodzaak van duurzaam leven binnen de grenzen van onze planeet. http://www.footprintnetwork.org/en/index.php/newsletter/det/national_geographic_looks_at_impact_of_growing_human_footprint
Brochure “101 tips (en meer) om je voetafdruk te verkleinen”
Het verkleinen van de voetafdruk krijgt steeds meer aandacht. Terecht ook, want de ecologische en sociale uitdagingen waar we voor staan maken duidelijk dat een andere levensstijl met een lagere impact op de planeet noodzakelijk is. Ecolife heeft reeds jarenlang ervaring met het ontwikkelen van modellen en campagnes om de voetafdruk te verkleinen. De vele kennis die zij daarover de voorbije 10 jaar hebben verzameld is door hen gebundeld in een handige en overzichtelijk brochure van 50 pagina’s. In 4 hoofdstukken geven ze aan welke concrete initiatieven u kunt nemen: achtergronden, weetjes en tips over wonen, mobiliteit, voeding en afval. U kunt via de website van Ecolife de brochure gratis downloaden of voor €2,- een gedrukt exemplaar bestellen. Ga naar: www.ecolife.be/downloads/VerkleinJeVoetafdruk_boekje.pdf
Tentoonstelling in Tilburg over gewETEN
In de Bibliotheek Midden Brabant, aan het Koningsplein nr. 10 in Tilburg wordt van 1 februari tot 15 maart de tentoonstelling ‘SMAKELIJK gewETEN’ gehouden. Hier presenteert men onze dagelijkse voeding in een mondiaal perspectief, en daarbij wordt ook de Mondiale Voetafdruk gebruikt. Een ander onderdeel is de foto-expositie ‘Voedsel hier en daar’ van Guus Geurts. Voor de oplossingsrichting wordt vooral gekeken naar een meer regionaal georganiseerde voedselvoorziening. Naast de tentoonstelling zijn er ook lezingen, discussies en filmvoorstellingen. Zie voor meer info: www.duurzaamtilburg.nl .
Voetafdruk van vlees en zuivel: XXXL
De voetafdruk van vlees en zuivel blijkt nog groter dan eerder werd berekend in het rapport ‘Livestock’s Long Shadow’ van de FAO (2006). Toen bleek alleen al de bijdrage aan de klimaatchaos 18%, terwijl verkeer en vervoer op 13,5% uit kwam. Eind 2009 kwamen de onderzoekers J. Anhang en R. Goodland van de World Bank Group met een herberekening en de uitkomst: 51%! Daar wordt intussen wel weer op afgedongen, maar duidelijk is dat vlees en zuivel een veel grotere negatieve rol spelen dan lang is aangenomen. Steeds meer organisaties geven nu dan ook steun aan de oproep vooral minder vlees en zuivel te gaan eten, mede uit gezondheidsoverwegingen. Meer informatie: www.duurzaamnieuws.nl/bericht.rxml?id=54515 . Voor het onderzoek: www.worldwatch.org > Publications > World Watch Magazine > November/December 2009.
Forse voetafdruk van middelgrote honden
Lopende dieren zetten natuurlijk een pootafdruk op aarde. Zodra we ze als huisdieren gaan houden, en van voer en huisvesting gaan voorzien, dan wordt de pootafdruk tot voetafdruk en toegerekend aan de eigenaar of aan de gebruikers van de eventuele producten, zoals vlees en zuivel. In Nieuw Zeeland hebben wetenschappers gekeken naar de voetafdruk van een middelgrote hond. Omdat die beesten vooral aardig wat vlees verorberen blijkt die voetafdruk fors te zijn. Ze eten gemiddeld 74 kilo vlees en 43 kilo granen in een jaar. Die hoeveelheden komen uit op een voetafdruk voor de eigenaar van 0,84 hectare. Met een grote 4x4-auto in een jaar 10.000 kilometer rijden, inclusief productie-energie, is een voetafdruk van 0,41 hectare, dus minder dan de helft van een hond! Dit nieuws werd in december 2009 gepubliceerd op www.treehugger.com .
Meer nieuws staat op www.voetenbank.nl
Wilt u zich afmelden? Ga dan naar: http://lists.kumina.nl/cgi-bin/mailman/listinfo/DKAMV
De MV-nieuwsbrief wordt uitgegeven door De Kleine Aarde, Centrum voor Duurzaam Leven.
Postbus 151, 5280 AD Boxtel
Het Klaverblad 13, 5283 TV Boxtel
Tel: 0411 – 684921
Red:
J.Juffermans
M. Warnaar
D.Fennema
Nieuws Mondiale Voetafdruk - November 2009
Folder met nieuwe Voetafdruk-scan
Door het bureau Ecolife in Leuven is voor De Kleine Aarde een nieuwe scan gemaakt voor de berekening van de persoonlijke Mondiale Voetafdruk. Na beantwoording van 12 vragen weet je, op ongeveer een halve hectare nauwkeurig, hoe je eigen mondiale positie is. De nieuwe scan is opgenomen in een fraaie folder met een introductie over het Voetafdrukmodel. De folder heeft de titel ‘We hebben er echt maar één van…’, met een afbeelding van onze Aarde, en kost 20 cent per stuk, plus evt. verzendkosten. De scan is ideaal om te gebruiken op een lezing-avond, in het middelbaar en hoger onderwijs en bijvoorbeeld voor de familie. (Voor basisscholen is de jongerenscan beter, zie www.voetenbank.nl > Materiaal.) De nieuwe folders kunnen besteld worden per post, telefoon (0411-684921) of via een e-mail naar info@dekleineaarde.nl.
35 visies op Duurzaamheid & Voetafdruk
De Voetafdruk was de aanleiding voor het forse boek ‘Een te grote kist bananen. 35 visies op een duurzame wereld’, geschreven door Eric Schoones en met veel foto’s van Peter de Koning, uitgegeven door Aeneas (172 pagina’s,
ISBN 978-90-75365-95-5, Winkelprijs: € 29,95). Het eerste exemplaar werd op 1 september (Duurzame Dinsdag) in
Den Haag aangeboden aan minister Jacqueline Cramer. Hieronder de lijst van alle mensen die door Schoones werden geïnterviewd over hun kijk op de wereld van nu en van morgen.
Irene van Lippe-Biesterfeld, voorzitter NatuurCollege
Jacqueline Cramer, minister VROM
Ruud Lubbers, oud-minister president
Alexander Rinnooy Kan, voorzitter SER
Midas Dekkers, schrijver en bioloog
Wouter van Dieren, directeur IMSA
Maarten ’t Hart, schrijver en bioloog
Jan Pronk, professor ISS, oud-minister
Willem Ferwerda, directeur IUCN
Lucas Reijnders, hoogleraar milieukunde
Maurits Groen, directeur MGM&C
Maayke Damen, jongerenvertegenwoordiger VN
Arnold Heertje, econoom
Ed Nijpels, voorzitter ONRI, oud-minister
Thomas Rau, architect
Jonnie en Thérèse Boer, De Librije
Jeanine Schreurs, voormalig hoofdredacteur Genoeg
Jan Juffermans, beleidsmedewerker De Kleine Aarde
Harm Edens, tekstschrijver, presentator, WNF-ambassadeur
Anne-Marie Rakhorst, directeur Search
Pim van Lommel, cardioloog en auteur van Eindeloos Bewustzijn
Marius de Geus, filosoof
Eelco Brinkman, voorzitter Bouwend Nederland
Janneke Brinkman-Salentijn, kunstenares en biologe
Jan Terlouw, politicus, natuurkundige en schrijver
Sanne Terlouw, schrijfster en publiciste
Guido van Woerkom, directeur ANWB
Johan van de Gronden, directeur WNF
Bert Heemskerk, voorzitter Raad van Bestuur Rabobank
Annick de Witt, junior onderzoeker Vrije Universiteit Amsterdam
Paul van Vliet, cabaretier
Froukje Jansen, actrice en presentatrice
Femke Halsema, fractievoorzitter GroenLinks Tweede Kamer
Emiel van Melis, oprichter/directeur Sideways News
Herman Wijffels schreef het voorwoord
Voetafdruk van alle provincies berekend!
In het rapport ‘De Ecologische Voetafdruk van de Provincie Noord-Brabant’, van Telos (Brabants Centrum voor Duurzaamheidsvraagstukken) in Tilburg, zijn tegelijk alle Nederlandse provincies gemeten. Dat is belangrijk want vooral de Voetafdruk-verhoudingen tussen bijvoorbeeld personen, steden en landen zijn belangrijk, en dus ook tussen de provincies. Het rapport is gemaakt om een beeld te krijgen van de provinciale afwenteling op de aarde. De Voetafdruk van Noord-Brabant bedraagt 4,4 mondiale hectares per inwoner, hetzelfde als de gemiddelde Voetafdruk van de Nederlander. De voetafdrukken van de andere provincies variëren tussen de 4,1 ha (Overijssel en Zeeland) en 4,9 ha (Flevoland). De grootste bijdrage (47%) aan de totale Voetafdruk wordt geleverd door het energiegebruik in woningen. Het rapport is te vinden op: http://www.telos.nl/Publicaties/PublicatiesRapporten/71913.aspx
Footprint-reactie op het Stiglitz/Sen-rapport
In september kwam het langverwachte eind-rapport uit van de Stiglitz/Sen Commissie, waarin bepleit wordt een aantal nieuwe indicatoren te gaan gebruiken om duurzame ontwikkeling te kunnen meten. De Voetafdruk wordt redelijk positief beoordeeld, vooral de Carbon Footprint. Omdat er ook een paar misverstanden over het model in het rapport voorkomen, heeft het Global Footprint Network een formele reactie geschreven op het rapport. Voor mensen die belangstelling hebben voor de werking van het Voetafdrukmodel is het interessante lectuur. De volledige tekst van de reactie is te vinden op: http://www.footprintnetwork.org/images/uploads/Global%20Footprint%20Network%20Stiglitz%20response.pdf
Voetafdruk van Afrika nader bekeken
In de publicatie ‘Factbook Charts Africa’s Footprint, Human Development Trends’ wordt geanalyseerd welke ontwikkelingen
in Afrika te verwachten zijn. Als de huidige trends van de bevolkingsgroei en de consumptie doorgaan, zal Afrika de eigen grenzen van de beschikbare bio-capaciteit in de komende 20 jaar overschrijden. Enkele landen, zoals Kenia, Senegal en Tanzania zullen echter al binnen 5 jaar die grenzen passeren. Geconstateerd wordt bijvoorbeeld dat tussen 1961 en 2005 de Afrikaanse bevolking groeide van 287 miljoen naar 902 miljoen mensen, terwijl de beschikbare bio-capaciteit per persoon
(bijv. voor voedsel- en houtproductie, dus hernieuwbare bronnen) in dezelfde periode daalde met 67 procent.
Het rapport van het Global Footprint Network kan worden gedownload op: http://www.footprintnetwork.org/en/index.php/newsletter/bv/africa_factbook_tracks_trends_in_footprint_human_development
Nieuwe Footprint-standaards
Het Global Footprint Network heeft de Ecological Footprint Standards 2009 gepubliceerd. Er is voortgebouwd op de eerste
set van internationaal erkende standards uit 2006. Voor het eerst zijn standards en richtlijnen opgenomen voor de Voetafdruk van producten, diensten en organisaties, naast nationale en regionale metingen. De nieuwe standards zijn gemaakt om
ervoor te zorgen dat Voetafdrukmetingen goed vergelijkbaar zijn. Ook wordt uniforme communicatie beoogd en een transparante methodiek. De standards zijn ontwikkeld via een proces van consensus door een Standards Committee van vertegenwoordigers van universiteiten, overheden, NGO’s en adviesbureau’s. De nieuwe standards zijn te vinden op de site www.footprintnetwork.org .
Org-scan voor bedrijven en instellingen
De Kleine Aarde biedt vanaf december de mogelijkheid de Voetafdruk van bedrijven en instellingen te meten met de nieuwe Org-scan. Gemeten worden dan o.a. de Voetafdruk van de huisvesting, de mobiliteit van de mensen, het gebruik van kantoormaterialen, meubilair, ICT en ook voeding. Het productieproces kan desgewenst apart gemeten worden. Vanuit de 0-meting is het mogelijk om, met alle adviezen en mogelijkheden die er zijn om duurzaam te ondernemen/organiseren en aan de slag te gaan, een gezamenlijk te stellen doel te realiseren. Een tussenmeting of een eindmeting geeft inzicht in de voortgang. De Kleine Aarde ondersteunt u graag. Voor meer informatie, stuur een e-mail naar Duco Fennema via d.fennema@dekleineaarde.nl . Later komt de nodige informatie op www.voetenbank.nl te staan.
Boek uitverkocht maar toch verkrijgbaar
Van het boek ‘Nut & Noodzaak van de Mondiale Voetafdruk; over de mondiale gebruiksruimte, duurzaamheid en mensenrechten’ van Jan Juffermans is de gedrukte voorraad uitverkocht. Toch kan het boek nog steeds via de boekhandel worden aangeschaft, want via het systeem ‘Book on demand’ blijft de publicatie nog vele jaren verkrijgbaar. Na een bestelling via de boekwinkel wordt het boek op uw verzoek geprint en van een kaft voorzien. En die uitgave ziet er zo goed uit, dat hij nauwelijks van ‘echt gedrukt’ is te onderscheiden. Het boek kan overigens ook, vanaf de uitgave in 2006, gratis worden gedownload via de site www.janjuffermans.nl en desgewenst met een E-reader gelezen worden.
Meer nieuws staat op www.voetenbank.nl
Deze MV-nieuwsbrief wordt uitgegeven door De Kleine Aarde, Centrum voor Duurzaam Leven
www.dekleineaarde.nl en MV-nieuws op www.voetenbank.nl
Postbus 151, 5280 AD Boxtel
Het Klaverblad 13, 5283 TV Boxtel
Tel.: (0411) 68 49 21, fax: (0411) 68 34 07
Redactie: Jan Juffermans
E-mail: j.juffermans@dekleineaarde.nl
Speciale voetafdruk-site : www.voetenbank.nl
Speciale vakantie-scan: www.vakantievoetafdruk.nl
Speciale voedsel-scan: www.voedselvoetafdruk.nl
Speciale klimaat-scan op: www.klimaatvoetafdruk.nl en Live Cool!
Speciale mobiliteits-scan op: www.mobiliteitsvoetafdruk.nl
Internationaal: www.footprintnetwork.org
Wilt u zich afmelden? Ga dan naar:
http://lists.dekleineaarde.nl/mailman/listinfo/DKAMV
Nieuws Mondiale Voetafdruk - juli 2009
Voetafdruk in Monitor Duurzaam Nederland
Op 15 juni heeft minister Jacqueline Cramer positief gereageerd op een voorstel vanuit de Tweede Kamer om de Ecologische Voetafdruk in de Monitor Duurzaam Nederland op te nemen. Het voorstel werd gedaan door mevr. E. Wiegman van de Christen Unie, gesteund door enkele andere partijen, tijdens het debat in de Commissie VROM over het duurzaamheidsbeleid in het algemeen en het klimaatbeleid in het bijzonder. De minister geeft opdracht om het voorstel uit te werken aan het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en de drie planbureaus CPB, PBL en SCP, die de eerste duurzaamheidsmonitor samen hebben gemaakt. De Monitor Duurzaam Nederland is begin 2009 uitgegeven door het CBS en kan worden gedownload van www.cbs.nl > zoeken.
Stiglitz-Sen-Commissie beveelt Voetafdruk aan
In de Verenigde Arabische Emiraten en in Zwitserland wordt het model van de Voetafdruk formeel gebruikt. En in landen als Frankrijk, België en Luxemburg, en ook door de Europese Commissie, wordt nu studiewerk verricht rond de Voetafdruk om vast te stellen in hoeverre deze indicator nuttig kan zijn voor de strategie voor een duurzaam hulpbronnengebruik. Europa gebruikt het Voetafdrukmodel al voor het biodiversiteitsbeleid.
Recent is bekend geworden dat de Stiglitz-Sen-Commissie (The Commission on the Measurement of Economic Performance and Social Progress), genoemd naar de twee bekende wetenschappers die er zitting in namen op verzoek van de Franse President Sarkozy, de Voetafdruk beschouwt als een van de beste indicatoren voor ecologische duurzaamheid en daarom aanbeveelt om het model te gaan gebruiken. Meer informatie: http://www.stiglitz-sen-fitoussi.fr/documents/draft_summary.pdf
Water Footprint van bio-energie: 14 –20.000 liter !
Het Water Footprint Network (WFN) heeft een onderzoek gepubliceerd over de verontrustend grote Watervoetafdruk van bio-energie. Een liter biodiesel op basis van sojabonen of raapolie vergt gemiddeld 14.000 liter zoet water. De Water Footprint van één liter Jatropha-olie komt zelfs uit op 20.000 liter. Dat grote watergebruik kan concurreren met de voedselvoorziening en met drinkwater. De gegevens zijn gepubliceerd in het wetenschappelijk tijdschrift PNAS.
Een andere publicatie van het WFN gaat over Italiaanse pasta en pizza’s. De Watervoetafdruk van een pizza Margherita van 725 gram komt uit op 1.200 liter. Dat komt vooral door de tomaten en de kaas. Bij de kaas is het vooral het voer voor de melkkoeien dat de Watervoetafdruk groot maakt. De Watervoetafdruk van een kilo droge pasta is 1.900 liter. Meer info: http://www.waterfootprint.org/Reports
15 Pilsjes is een kwart volkstuin
De berichten en de bezorgdheid over het overmatig drinken nemen toe. Het zijn vooral jongeren die zich met bier laten vollopen, zonder zich blijkbaar te realiseren wat het allemaal met zich meebrengt. Velen zijn bezorgd over de gezondheid van de jongelui, lichamelijk en geestelijk, en over de gevolgen in de vorm van ruzies en verkeersongelukken. Je hoort echter nog niemand over de Footprint van al die pilsjes. Gemiddeld is voor een pilsje 1,7 m2 grond nodig. Dat is bijna het dubbele vergeleken met een glas wijn: 0,9 ha. Met dit gegeven kun je makkelijk uitrekenen dat 15 pilsjes uitkomen op 25,5 m2, ofwel een kwart volkstuin van 100 m2! En met een flinke groep mensen kun je op een avond een heel voetbalveld bij elkaar drinken; daarvoor zijn 2940 pilsjes nodig. Meer info: www.voedselvoetafdruk.nl
Earth Overshoot Day 2009 op 25 september
Voor het eerst valt de datum van Earth Overshoot Day niet eerder maar 2 dagen later dan vorig jaar: op 25 september. Dat komt vooral door de economische recessie, waardoor de mondiale consumptie enigszins is gedaald, ondanks de verdere bevolkingsgroei. De berekening is gemaakt door het Global Footprint Network in Californië, USA. Het gaat om de dag waarop we voor dit jaar de natuurlijke productie (de rente) hebben opgesoupeerd, die de aarde duurzaam kan opbrengen. De rest van het jaar snoepen we van het natuurlijk kapitaal. Als we dat blijven doen, dan daalt natuurlijk ook de rente steeds verder, en daarmee de productiemogelijkheden. De mondiale overshoot is al opgelopen tot ongeveer 40%, ofwel we gebruiken nu samen 1,4 aarde. Meer info op www.footprintnetwork.org
Regels Japanse overheid voor Carbon Footprintlabel
De regering van Japan bevordert sinds een jaar het gebruik van Carbon Footprint-labels op producten en diensten. Het is daarmee de eerste nationale overheid die labeling met de Footprint tot beleid heeft gemaakt. In Engeland was de introductie van een Footprint-label het initiatief van het bedrijf Tesco. In Japan heeft het Ministerie van Economie, Handel en Industrie de invoering van het label degelijk ter hand genomen. Eerst werd er een proefproject uitgevoerd met een 50-tal producten. In het voorjaar heeft het ministerie vervolgens de publicatie ‘Guidelines on the Carbon Footprint System’ uitgebracht met daarin de doelstelling van het project, regels waaraan het label moet voldoen, en standaarden voor verschillende productcategorieën. Meer informatie: http://www.japanfs.org/en/pages/029056.html
Eerste bier met Footprint-label
Trots heeft het Japanse bedrijf Sapporo Breweries Ltd. onlangs bekend gemaakt dat ze als eerste ter wereld bier op de markt brengen met een Carbon Footprint-label. Het bedrijf deed mee aan de uitdaging die de overheid had voorgelegd om met labeling de klanten te informeren over het totale gebruik van energie in de hele keten van hun product. In december 2008 werden de eerste resultaten getoond op een Eco-products Exhibition. De eerste blikjes van 350 ml zijn vervolgens uitgezet in de regio Hokkaido. Meer informatie:www.sapporobeer.jp/english/index.html
AkzoNobel gebruikt de CO2-Voetafdruk
De site van P+ meldt dat het chemieconcern AkzoNobel berekeningen heeft laten maken van de CO2- of Carbon-Voetafdruk van alle (half)producten die het bedrijf maakt. Klanten van het concern kunnen daarmee makkelijker de Voetafdruk van eindproducten bepalen en dat vervolgens aan de eindgebruikers communiceren. Voor die berekeningen zijn immers de gegevens nodig van de hele keten. Door dit grondige proces kreeg men tevens een goed inzicht in de mogelijkheden tot besparingen. Dus het blijkt zeer de moeite waard. Het verband van de Europese Chemische Industrie heeft al belangstelling getoond voor de ontwikkelde meetmethode. Meer informatie: www.akzonobel.com/ic/
Eerste Water Footprint-label in Finland
Op de verpakking van havervlokken van het bedrijf Raisio in Finland worden voor het eerst de cijfers van het watergebruik gecommuniceerd met een zogenaamd H2O-label. Het bedrijf meldt dat er een toenemende vraag is naar de effecten van hun producten op het klimaat en het milieu in het algemeen. De rekenaars hebben alle watergebruik meegeteld, van de teelt van de haver tot aan het kant-en-klare product. De Watervoetafdruk van een kilo havervlokken komt uit op 1.010 liter. Ter vergelijking verwijst Raisio naar het feit dat een kilo rundvlees een Watervoetafdruk heeft van 16.000 liter. Meer informatie
: www.just-food.com . Het eerste Waterfootprint-label is te zien op http://www.just-food.com/articleimagelist.aspx?id=106227
Nieuws Mondiale Voetafdruk - April 2009
Oratie over de Voetafdruk
Wereldwijd zijn er al aardig wat hoogleraren, en ook vele wat minder hoge leraren, die de Voetafdruk in hun werk gebruiken. In maart kwam er een Nederlandse professor bij. De Kleine Aarde kreeg een uitnodiging voor het bijwonen van de oratie van de heer mr. G.A. Biezeveld, die op 31 maart hoogleraar Milieurecht werd aan de Rijksuniversiteit Groningen. De titel van zijn oratie luidt: ‘Onze ecologische voetafdruk. Hoe het milieurecht kan helpen die te verkleinen’. Tijdens de oratie werden alle toehoorders in de volle Senaatzaal aangeraden ook eens hun eigen voetafdruk te meten. Professor Biezeveld werkte bij het Ministerie van VROM en werd daarna rechter in Den Haag.
Voetafdruk in Zwitserse Monitor
In vele landen wordt gewerkt aan een Duurzaamheidsmonitor. Ook de Europese Unie doet onderzoek naar een ideale set van indicatoren, waarmee duurzaamheid voor een belangrijke deel meetbaar moet worden gemaakt. Bij dat proces is het steeds de vraag of ook de Mondiale Voetafdruk erin wordt opgenomen. In Zwitserland hebben onlangs het Federal Statistic Office en de Swiss Agency for Development and Cooperation een Duurzaamheidsmonitor uitgebracht met de titel Switzerland in a Globalised World. In hun set van 10 indicatoren is ook de Voetafdruk opgenomen. Hopelijk zetten ze daarmee de trend, zodat meer landen goed vergelijkbaar kunnen worden in hun pogingen duurzaamheid ook meetbaar vorm te geven. Meer informatie op www.monet.admin.ch
Ook Footprint labels in Japan
Na Engeland is nu ook Japan gestart met Footprint labels op producten. Was in Engeland de supermarktketen Tesco de initiatiefnemer, in Japan heeft het Ministerie van Economie, Handel en Industrie het Carbon Footprint Program opgezet, zodat de kopers de klimaateffecten van diverse producten kunnen vergelijken en bedrijven gestimuleerd worden om producten met een kleinere footprint te maken. Op een grote Eco-Products Exhibition in december 2008 werden de eerste 50 producten van ongeveer 30 bedrijven aan het publiek getoond. Het gaat om de klimaat-voetafdruk, waarbij de klimaatgassen uit de hele keten worden gemeten. Meer informatie op www.meti.go.jp/english > carbon footprint .
Open dag op 19 april in Boxtel
Op zondag 19 april opent De Kleine Aarde het seizoen met een speciale open dag. Naast een tentoonstelling over de Klimaatvoetafdruk, zijn er in het Eco-park tussen 10.00 en 16.00 uur doorlopend mini-workshops en presentaties rond de thema's Duurzame Voeding, (Ver)Bouwen en Wonen, Biodiversiteit en de Mondiale Voetafdruk. Deelname is gratis! Inschrijven kan ter plaatse. Het nieuwe informatiecentrum herbergt een winkel vol duurzame(re) én leuke artikelen. Kinderen kunnen lekker spelen in 'Speelnatuur', de natuurlijke speelplaats van boomstammen, zand, water en touwen. Meer informatie op www.dekleineaarde.nl
Overshoot Party ergens in september
Het wordt spannend; wanneer zal het dit jaar weer Earth Overshoot Day zijn? Vorig jaar was het op 23 september. Het is de dag waarop de mensheid de duurzaam beschikbare gebruiksruimte van de aarde voor dat jaar reeds heeft opgesoupeerd, en waarna we dus in de overshoot-fase stappen. Zodra de datum voor dit jaar is berekend, dan zal voor die dag een Overshoot Party worden georganiseerd. Een groep energie- en organisatie-adviseurs, kunstenaars en theatermakers staat reeds in de startblokken om er dan een bijzondere happening van te maken, zodat meer mensen de ernst van de situatie gaan begrijpen en in beweging komen. In het volgende nieuwsbulletin krijgt u nadere informatie. De groep is te bereiken via all@overshootparty.org
Reizen op grote voet berekend
Het totaal van de vakanties van Nederlanders zorgt voor bijna net zoveel uitstoot van kooldioxide als de hele Nederlandse chemische industrie gedurende een jaar. En – heel opmerkelijk - 15% van de vakanties levert een lagere milieubelasting op dan thuis blijven. Dit zijn enkele gegevens uit het rapport ‘Reizen op grote voet 2005’ van NHTV internationaal hoger onderwijs Breda en NRIT Onderzoek. Het is het eerste gedetailleerde overzicht van de milieubelasting – uitgedrukt in de ecologische voetafdruk en de carbon footprint – van zowel binnenlandse als internationale vakanties van de Nederlanders. De digitale uitgave is te downloaden op www.cstt.nl en op www.nhtv.nl > Kennis > NHTV Publicaties > Expertise Series > Deel 6.
Spanje gebruikt de Watervoetafdruk
Spanje is het eerste land dat de Watervoetafdruk heeft opgenomen in het overheidsbeleid. Het Ministerie van Milieu kan het model goed gebruiken om haar rapportage te kunnen maken voor de Europese Commissie, die alle landen in 2009 moeten inleveren, in het kader van de Water Framework Directive. De belangstelling voor de Watervoetafdruk is in Spanje groot, zowel in de kringen van de overheid als in het onderzoeksveld. Daarom heeft het Water Footprint Network een speciale Spaanse site gemaakt, waar ook de Spaanse publicaties te vinden zijn: www.huellahidrica.org
De Voetafdruk van de mensheid
Voor de eerste keer in de geschiedenis hebben mensen de duurzame draagkracht van de Aardse ecosystemen overschreden. En de nog steeds groeiende voetafdruk van de mensheid (door de bevolkingsgroei en de toename van de consumptie) veroorzaakt een ongekende schokgolf die de mondiale ecosystemen voor vele jaren, mogelijk eeuwen, ernstig aantasten. Met alle gevolgen voor de mens zelf. Dat is kortweg de inhoud van het boek Humanity’s Footprint. Momentum, Impact, and Our Global Environment van de bioloog prof. Walter K. Dodds, Kansas State University. Het is een uitgave van Columbia University Press, ISBN 978-0-231-13967-0.
Monitor Duurzaam Nederland mist Voetafdruk
In februari kwam de lang verwachte eerste Monitor Duurzaam Nederland uit, gemaakt in opdracht van het Kabinet door het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en de drie planbureaus CPB, PBL en SCP. Ondanks uitgebreid gemotiveerde verzoeken van de Werkgroep Voetafdruk Nederland aan de ministers Cramer en Koenders en de makers van de Monitor, is de Voetafdruk niet opgenomen. Ook het mondiale verdelingsvraagstuk ontbreekt. Wel zijn diverse leefbaarheids-indicatoren gebruikt, waardoor het zicht op echte duurzaamheid mistig is geworden, en de overall-conclusie geen gevoel van grote urgentie geeft. De Monitor Duurzaam Nederland 2009 is uitgegeven door het CBS en kan worden gedownload van www.cbs.nl > zoeken.
Nieuws Mondiale Voetafdruk - December 2008
Minister Verburg en de Nederlandse Voetafdruk
Op 26 november hield minister Gerda Verburg een lezing in Den Haag in het kader van de week van de bodem. In haar lezing verwees de minister naar de mondiale voetafdruk van Nederland. We staan voor een pittige opgave. Eerder, in een brief van de minister aan de Tweede Kamer (van 12 september) over de Natuurbalans 2008, wordt zowel in het begin als aan het einde naar de voetafdruk van Nederland verwezen. Ze schrijft bijvoorbeeld : ‘Het kabinet is zich bewust van de noodzaak om balans te blijven zoeken tussen enerzijds consumptie, productie en handel in eigen land en anderzijds de daarmee verbonden negatieve effecten (voetafdruk).’
Het nieuwe Living Planet Report 2008
De Engelse 2008-editie van het Living Planet Report (LPR) is uit. Deze keer staan er de voetafdrukken in van 151 landen met meer dan 1 miljoen inwoners. De cijfers zijn op basis van het jaar 2005. Opmerkelijk is dat de totale bio-productieve ruimte door herberekening groter is geworden. Per wereldbewoner is er nu 2,1 ha beschikbaar, inclusief de nodige ruimte voor natuur/biodiversiteit. De gemiddelde mondiale voetafdruk staat echter op 2,7 ha, waardoor de ‘overshoot’ per wereldbewoner 0,6 ha is, en dat is 0,2 ha meer dan in het vorige rapport. Ook de gemiddelde watervoetafdrukken per inwoner van 141 landen zijn in het LPR 2008 opgenomen. Via de link http://www.panda.org/news_facts/publications/living_planet_report/index.cfm zijn de diverse edities van het Living Planet Report te vinden en te downloaden.
Eerste Nederlandse editie van het LPR
Voor het eerst heeft het Wereld Natuur Fonds een Nederlandse editie van het Living Planet Report (LPR) uitgebracht, met de ondertitel ‘Onze voetafdruk nader bekeken’. Hiermee wordt een belangrijke stap van het WNF gemarkeerd naar een actief gebruik van het model voor educatie en beleid. Extra in de Nederlandse uitgave zijn de analyse over de groei van de wereldbevolking, de rol van duurzame handel en een overzicht van de vele projecten van het WNF om wereldwijd te redden wat er nog de redden valt. Maar zonder rem op de groei van de bevolking en de individuele voetafdrukken redden we het niet. Op de site www.wnf.nl is het nieuws en het rapport te vinden onder ‘Actueel’.
Groene Voeten Spel wordt bij Omslag gespeeld
Op zaterdag 13 december wordt bij Omslag in Eindhoven het nieuwe Groene Voeten Spel van Uitgeverij Atalanta gespeeld. Het programma begint om 14.00 uur. Opgave via www.omslag.nl .Na een inleiding over de mondiale voetafdruk vanuit De Kleine Aarde zal Rymke Wiersma van Atalanta het spel uitleggen. Er wordt in kleine teams gespeeld. Spelenderwijs komen er talloze manieren op tafel om je voetafdruk te verbeteren. Het spel kost 9 euro, en als aanbieding 10 euro inclusief verzendkosten tot eind 2008. Meer informatie is te vinden op www.at-a-lanta.nl
Duitsers verbeteren voetafdruk vernuftig met zonne-energie
Dankzij een vernuftig eenvoudig systeem groeit de toepassing van zonne-energie in Duitsland als kool en zo verbetert hun voetafdruk zienderogen. Dat systeem wordt feed-in genoemd en in een tv-uitzending van Tegenlicht werd op 20 oktober helder gepresenteerd hoe het werkt. Iedereen betaalt elke maand 0,50 tot 1,50 euro extra via de gewone stroomrekening, afhankelijk van het gebruik. Van dat geld ontvangt iedereen die zonne-energie opwekt 0,50 euro per kWh, en dat gegarandeerd voor 20 jaar! Door iNSnet en De Kleine Aarde is toen een handtekeningenactie gestart om dit systeem zo snel mogelijk ook in Nederland in te voeren. Intussen staan er ruim 4500 namen/organisaties achter. Ondertekenen kan nog op: http://www.insnet.org/feedin
De MV van …. in meer tijdschriften
De berekening van de persoonlijke Mondiale Voetafdruk (MV) kan een mooi uitgangspunt zijn voor een interview met mensen die zich inzetten voor een duurzame wereld. Zo publiceert het magazine De Kleine Aarde al vele jaren interviews met daarbij de MV. Bijvoorbeeld schrijver Maarten ’t Hart en filosoof Marius de Geus bleken voorbeeldige voetafdrukken te hebben. Een dergelijke formule van een gesprek met de voetafdruk op tafel gebruikt Gerda Spaander al vijf jaar voor het blad ‘Wantij’ van de Zeeuwse Milieufederatie. En in Amsterdam is Tim Stok sinds vorig jaar actief mensen voor het blad ‘Dwars door de buurt’ uit het stadsdeel Watergraafsmeer te interviewen. Hij publiceert daarbij steeds alle voorgaande namen en hun voetafdruk, waardoor er een mooi overzicht ontstaat van alle betrokken personen. Er berust geen copyright op deze aanpak, dus hergebruik is mogelijk.
Eerste TV-uitzending over de LIM op 9 december!
De data van de drie TV-uitzendingen over de Low Impact Man (LIM) van België (Steven Vromman, zie het nieuws van juni 2008) zijn veranderd: ze zijn te zien op 9, 16 en 23 december, op de Belgische zender Canvas, met herhaling op de vrijdag erna. LIM heeft zijn voetafdruk in een half jaar op 1,6 ha kunnen krijgen. Dat betekent dat hij ook rekening houdt met de nodige ruimte voor de natuur/biodiversiteit. Een TV-ploeg heeft hem bij zijn zoektocht naar informatie en praktische tips op de voet gevolgd. Dat bracht hen ook een keer in Boxtel, voor een bezoek aan De Kleine Aarde en het huis van Jan Juffermans, waaraan en waarin sinds de bouw in 1975 vele kleine en grote aanpassingen hebben plaats gevonden, die de voetafdruk helpen verkleinen.
Het boek van de LIM is uit
Terwijl Steven Vromman bezig was zijn voetafdruk te verbeteren heeft hij tegelijk een boek geschreven over zijn ervaringen met de titel ‘Low Impact Man, praktische tips voor ecologisch leven van wieg tot graf’, prijs 17,50 euro, en de uitgever is Van Halewyck in Leuven. Op de kaft verklaart Steven: ‘De voorbije maanden heb ik tegelijk ontdekt dat low-impact-leven niet enkel goed is voor de planeet, maar mijn leven ook socialer, goedkoper en gezonder heeft gemaakt. Dat is misschien wel de belangrijkste reden waarom ik dit boek heb gemaakt; ik hoop van harte dat iedereen die ermee aan de slag gaat, hetzelfde mag ervaren’. Meer info op de eigen site van LIM: www.lowimpactman.be
Water Footprint Network gestart
Sinds een aantal jaren bestaat naast de ‘gewone’ voetafdruk ook de Watervoetafdruk. Het is een belangrijke monitor waarmee het zoet-watergebruik in de hele keten kan worden gemeten van producten en diensten. Ook wordt zichtbaar welke landen veel verborgen water exporteren of importeren. In het Living Planet Report 2008 zijn de gegevens nu ook per land en gemiddelde inwoner gepubliceerd. Diverse organisaties, zoals de Universiteit Twente en het Wereld Natuur Fonds, hebben onlangs samen het Water Footprint Network opgericht, om nog beter de toepassing van het model te promoten. Zie voor meer info: www.waterfootprint.org
Nieuws Mondiale Voetafdruk - Oktober 2008
Speciale scan voor jongeren
Er is nu ook een scan voor de voetafdruk van jongeren, in de leeftijd van de basisschool. U kunt kiezen voor kleur of zwart/wit. Met gebruik van de voor- en achterzijde kan de scan op 1 A4 geprint of gekopieerd worden. De beide versies zijn gratis te downloaden van de site www.voetenbank.nl , en dan te vinden onder Materiaal. De jongerenscan is een co-productie van COS-Nederland en De Kleine Aarde.
Voedselvoetafdruk in Kasteel Groeneveld
Onlangs is in Kasteel Groeneveld in Baarn de familietentoonstelling ‘Landschap à la carte – Een landschap om op te vreten’ geopend. Hier wordt zichtbaar gemaakt hoe we via onze voedselkeuze invloed hebben op het landschap. Dus eigenlijk staat er een stukje landschap op onze dagelijkse menukaart. Naast het landschap zijn er natuurlijk nog meer effecten van ons voedsel op de wereld. Dat wordt duidelijk via de Voedselvoetafdruk. In de tentoonstelling kunnen de bezoekers op een computer de voetafdruk van hun eigen voedselpatroon meten. De tentoonstelling blijft tot ver in 2009 te bezichtigen. Voor de route en andere info, ga naar www.kasteelgroenveld.nl
Eerste Footprintlabels gesignaleerd
Nadat de eerste bedrijven en instellingen werden gemeten met de voetafdruk, is ook de vraag opgekomen naar het meten van hun producten en diensten. Daarmee kunnen nuttige vergelijkingen worden gemaakt en een gezonde competitie aangemoedigd. In Engeland zijn de eerste footprintlabels gesignaleerd. Het gaat om een ‘carbon footprint-label’ voor aardappelen, en bij de filialen van de keten Tesco liggen ze in de schappen. Zie www.tesco.com . Deze ontwikkeling kan met name de verkoop van producten uit de regio en die van biologische producten stimuleren.
Footprints van Afrika en China
In de periode van de Olympische Spelen verscheen een speciaal rapport over de voetafdruk van China. Het is een van de landen waarvan de voetafdruk nu bijna elk jaar meetbaar groter wordt. In dezelfde periode is ook het tweede rapport over de footprint van Afrika verschenen. Voor nadere info over deze en eerder verschenen rapporten (zoals bijvoorbeeld van Canada en Europa) kunt u terecht op www.footprintnetwork.org, en dan naar Publications.
De Voetafdruk in Duurzaamheidsmonitor
In opdracht van de overheid wordt door het CBS en het Planbureau voor de Leefomgeving gewerkt aan een Duurzaamheidsmonitor voor het landelijk beleid. Dat gebeurt helaas zonder overleg met andere organisaties in de samenleving. Daarom is de Werkgroep Voetafdruk Nederland geformeerd, die zich inzet voor de opname van de Voetafdruk in de Nederlandse Duurzaamheidsmonitor. Intussen zijn notities en brieven gestuurd aan de betrokken instellingen en op Duurzame Dinsdag (2 september) ook naar de ministers Cramer en Koenders. Voor nadere info: Ruud van Wees, secretaris van de Werkgroep V.N., via vanwe100@planet.nl
Docenten-inspiratie in 6 steden
In de periode van oktober tot maart 2009 organiseert Uitgeverij Malmberg een ‘Seminar-reeks’ onder de titel ‘Inspi ‘08/09 - Docenten Inspiratie Congres’. Een onderdeel van programma is de Mondiale Voetafdruk en De Kleine Aarde verzorgt deze presentaties, in de vorm van een workshop. De bijeenkomsten vinden plaats in de volgende gemeenten : Eindhoven 28 oktober, IJsselstein 11 november, Haarlem 20 november, Rotterdam 3 februari, Apeldoorn 9 februari en Groningen 9 maart, steeds ‘s middags. Meer info via www.inspi.nl
Groene Voeten Spel
Uitgeverij Atalanta heeft na andere succesvolle uitgaven en spelen nu ook een kaartspel gemaakt over grote en kleine voeten: het Groene Voeten Spel. Het kan met 2, 3 of 4 personen gespeeld worden (of meer, maar dan in teams). Je gaat kaarten verzamelen, vragen beantwoorden en je kunt ‘groene-voeten-punten’ halen, heel gevarieerd. Spelenderwijs komen er talloze manieren op tafel om je voetafdruk te verbeteren. Het spel kost 10 euro, inclusief verzendkosten. Meer informatie is te vinden op www.at-a-lanta.nl
LIM op TV en met boek
De Low Impact Man van België (Steven Vromman, zie het nieuws van juni) is al ver gevorderd met het verbeteren van zijn voetafdruk. Hij streeft ernaar op 1,6 ha uit te komen. Dat is 1,8 ha min enige ruimte voor de natuur en de bio-diversiteit. Zijn ervaringen en gevonden informatie is hij nu aan het opschrijven voor een boek. De televisie-opnamen lopen nog door en er worden drie programma’s van samengesteld. De bedoeling is dat het boek klaar is als de programma’s worden uitgezonden. De uitzendingen zijn te zien op de Belgische zender Canvas, op de volgende data: 9, 16 en 23 december, dus de afronding is op de eerste Kerstdag. Meer info op de eigen site van LIM: www.lowimpactman.be
Earth Overshoot Day 2008
Wereldwijd is dit jaar in vele landen de datum 23 september gecommuniceerd als Earth Overshoot Day 2008. De berekening is gemaakt door het Global Footprint Network in Californië, USA. Het gaat om de dag waarop we voor dit jaar al alle natuurlijke productie hebben opgesoupeerd, die de aarde duurzaam kan opbrengen. De rest van het jaar snoepen we van het natuurlijk kapitaal. Als we dat blijven doen, dan daalt natuurlijk ook de rente steeds verder. Intussen is de mondiale overshoot al opgelopen tot 40%, ofwel we gebruiken nu samen 1,4 aarde. Meer info op www.footprintnetwork.org
Banner-tentoonstellingen te huur
Er zijn twee banner-tentoonstellingen te huur bij De Kleine Aarde (een banner is een bedrukte doek). 1. Energie en de Klimaatvoetafdruk: 7 banners (80 x 200 cm, vrijstaand voor binnen) over onze mondiale Klimaatvoetafdruk en hoe we die zo mooi mogelijk kunnen maken. Eenvoudig op te zetten. Te huur voor 140 euro per week, excl. de verzending. 2. Een Duurzame Voedselvoetafdruk bestaande uit 5 banners (80 x 200 cm, vrijstaand voor binnen) over onze mondiale Voedselvoetafdruk en hoe we die zo mooi mogelijk kunnen maken. Te huur voor 100 euro per week, excl. de verzending. Alle banners zijn te zien op www.voetenbank.nl, onder Materiaal. Voor boekingen en nadere info: De Kleine Aarde, tel. 0411-684921 of via info@dekleineaarde.nl
Nieuws Mondiale Voetafdruk – September 2008
De Kleine Aarde scherpt eigen missie aan
Earth Overshoot Day weer vroeger: 23 september 2008
Boxtel, 15 september 2008 – Het Global Footprint Network in Oakland, USA, heeft 23 september 2008 uitgeroepen tot Earth Overshoot Day – de dag waarop de mensheid reeds alle hulpbronnen heeft geconsumeerd die de aarde dit jaar kan produceren. Het is weer vroeger; twee jaar geleden was het nog op 9 oktober. Gezien deze zorgelijke mondiale trend heeft De Kleine Aarde haar eigen missie aangescherpt en roept daarbij de politiek en alle bedrijven en instellingen op zich daarbij aan te sluiten.
Gegevens van het Global Footprint Network tonen aan dat rond 1987 de Mondiale Voetafdruk van alle wereldbewoners samen groter werd dan de aarde duurzaam kan bieden, en de overshoot is elk jaar erna verder opgelopen. Met de Mondiale Voetafdruk kun je ieders milieudruk op de aarde meten (www.voetenbank.nl). In 1996 gebruikte de mensheid 15 procent meer hulpbronnen dan de aarde kon opbrengen, waardoor Earth Overshoot Day toen nog in november viel. Nu is de ‘overshoot’ al ongeveer 40 procent.
Elk jaar wordt de aarde dus eerder te klein, veroorzaakt door de groei van het aantal wereldbewoners en de eveneens sterk toegenomen consumptie per hoofd van de bevolking. De groei van de economieën in landen als China, Brazilië en India zorgen voor een extra versnelling van het proces.
Een van de meest opvallende gevolgen van de overshoot is de snelle klimaatverandering, maar ook overbevissing, afname van de biodiversiteit, ontbossing en verlies van bodemvruchtbaarheid zijn indicaties van de doorgeschoten milieudruk en degradatie van de aarde. Het is vergelijkbaar met de situatie van twee of drie koeien op een hectare weidegrond. Met 1 koe kan het jaren goed gaan. Maar met meer koeien op 1 hectare zullen er spoedig gaten vallen in het gras en langzaam maar zeker wordt het een modderpoel, en blijft er weinig gras meer over voor de koeien. Dat noemt men ‘overgrazing’. Iets dergelijks is er nu met de aarde aan de hand; terwijl de bevolking groeit levert de aarde steeds minder op. Een zeer gevaarlijke trend.
De berekening van Earth Overshoot Day is gebaseerd op het model van de Mondiale Ecologische Voetafdruk. Het meest recente overzicht van de situatie van de aarde is te vinden in het ‘Living Planet Report 2006’ van het Wereld Natuur Fonds en het Global Footprint Network (www.footprintnetwork.org). Daarin staan de voetafdrukken van de 148 landen met dan 1 miljoen inwoners. Eind 2008 komt een geactualiseerd rapport uit. In Nederland zijn twee boeken verschenen over de Mondiale Voetafdruk. Zie www.janjuffermans.nl voor het gratis downloaden van een van die boeken.
Gezien deze zorgelijke ontwikkeling waarin de aarde is beland, heeft stichting De Kleine Aarde haar eigen missie aangescherpt tot het ‘Zoveel mogelijk mensen samen laten werken aan de noodzakelijke duurzame ontwikkeling’. Hiervoor biedt De Kleine Aarde concrete handvatten voor bedrijven, gemeenten en andere organisaties om hen versneld op het spoor van echte duurzame ontwikkeling te zetten. Zij moeten immers zorgen voor de producten en diensten met een beduidend betere voetafdruk. De rol van de politiek is vooral de noodzakelijke grote lijnen uit te zetten en te zorgen voor duurzame en eerlijke handel, waarbij de vervuiler echt betaalt. Op beide punten lukt het de politiek helaas nog niet grote stappen te zetten. Ze hebben hulp nodig, van u en van ons.
>De Kleine Aarde in Boxtel gebruikt het model van de Mondiale Voetafdruk sinds 1998. In het Eco-park en het magazine van De Kleine Aarde is alles erop gericht mensen inspiratie en informatie te geven voor het mooier maken van hun Mondiale Voetafdruk. Dat kan prima via duurzame voeding, anders bouwen en wonen, maar bijvoorbeeld ook door van alle vormen van zonne- en wind-energie gebruik te maken. De Kleine Aarde verzorgt lezingen over de Mondiale Voetafdruk en de vele toepassingsmogelijkheden. Zie voor meer informatie de site www.dekleineaarde.nl .
Nieuws Mondiale Voetafdruk – juni 2008
EU gebruikt Voetafdruk voor Bio-diversiteitsbeleid
Toepassing voor mondiaal hulpbronnengebruik wordt ook overwogen
Voor het beleid van de Europese Unie op het gebied van bio-diversiteit heeft 'Brussel' de Mondiale Ecologische Voetafdruk in gebruik genomen. Dat heeft President Barrosso van de Europese Commissie middels een brief aan De Kleine Aarde laten weten. In de brief staat voorts dat overwogen wordt het Voetafdruk-model ook te gaan toepassen op het gebied van mondiaal hulpbronnengebruik door Europese landen. De Kleine Aarde is zeer verheugd over deze belangrijke ontwikkeling.
De Kleine Aarde had President Barrosso aangeschreven over de toepassing van de Voetafdruk voor het duurzaamheidsbeleid van Europa. Stappen in die richting lagen voor de hand na de grote duurzame economie-conferentie 'Beyond GDP' die in november 2007 in Brussel werd gehouden. Toen werd al vele malen verwezen naar de Mondiale Voetafdruk als een belangrijke monitor voor duurzaamheid.
'Dit is bijzonder goed nieuws' reageert Jan Juffermans, beleidsmedewerker mondiale duurzaamheid bij De Kleine Aarde. Hij vervolgt: 'Al enkele jaren geleden werd op verzoek van het Europees Parlement onderzocht welke indicatoren voor duurzaamheid het beste voor het beleid gebruikt zouden kunnen worden. Toen kwam de Voetafdruk als een van de beste naar voren. Het model is intussen nog verbeterd en onze hoop is dat de landen van Europa onderling een duurzame competitie aangaan voor het verkleinen van hun Mondiale Voetafdruk. Dat is geen overbodige luxe, want uit het Europa-rapport van het Wereld Natuur Fonds blijkt dat Europa, met slechts 7% van de wereldbevolking, 17% van de mondiale gebruiksruimte claimt voor haar totale consumptie. Gezien de overshoot- situatie waarin de aarde sinds ongeveer 1987 is gekomen, is een rechtvaardiger verdeling van de schaarse hulpbronnen in feite een mensenrechtenkwestie geworden.'
Eerder hebben diverse steden en landen het besluit genomen de Voetafdruk voor hun duurzaamheidsbeleid in te zetten. Enkele voorbeelden zijn: Barcelona, London, Oslo en Wenen, en landen als Finland, Schotland, Wales en Zwitserland. En in Engeland zijn recentelijk de eerste footprintlabels in gebruik genomen door de supermarktketen Tesco.
Meer info:
www.beyond-gdp.eu
www.dekleineaarde.nl
www.footprintnetwork.org
Bron: brief van EU-president Barrosso aan De Kleine Aarde.
LIM bezoekt De Kleine Aarde
In België is hij al een begrip; de Low Impact Man (LIM). Het gaat om Steven Vromman, die vanaf 1 mei 2008 een half jaar vrij nam om zijn mondiale voetafdruk naar ongeveer 1,6 ha te gaan verkleinen. Hij leest veel, kijkt overal rond en doet vooral veel dingen niet om zijn doel te bereiken. Steven was jarenlang directeur van de organisatie Ecolife in Leuven, die veel werk doet voor de toepassing van de voetafdruk. Voor De Kleine Aarde maakten ze de Voedselvoetafdruk. Op 19 juni komt hij als LIM in het Ecopark in Boxtel rondkijken om nieuwe ideeën op te doen. Ook gaat hij het huis van Jan Juffermans van top tot teen analyseren om verder te komen. Hij komt niet alleen; een cameraploeg van de Belgische televisie volgt zijn stappen op de voet! Meer info: www.lowimpactman.be.
Prijzen voor Live Cool! uitgereikt
Op zondag 20 april werd in het Eco-park van De Kleine Aarde een bijzondere klimaatprijs uitgereikt. De winnaar is de heer R. Daniëlse uit West Souburg. Hij kreeg in Boxtel een compleet zonnesysteem aangeboden, inclusief montage en service, uit handen van Hans Jeekel, de voorzitter van de Stichting De Kleine Aarde. De heer Daniëlse heeft de prijs gewonnen door zijn klimaatvoetafdruk te meten en daarna actief deel te nemen aan het klimaatproject Live Cool! Twee andere actieve deelnemers wonnen een Energy-box voor energiebesparing: mw. H. Schuringa uit Zeist en mw. P. Buijs-Mersie uit Oppenhuizen. Het Live Cool!-programma gaat verder gewoon door. Deelnemers kunnen aangeven wat ze zelf gaan doen om klimaatverandering te verminderen en krijgen bonnen als beloning. Zie de site www.klimaatvoetafdruk.nl.
Erasmuslezing 2008 door A. Rinnooy Kan
De Club van Rome, afdeling Nederland, organiseert samen met de Erasmus Liga jaarlijks de Erasmuslezing, met duurzaamheid als centraal thema. Vorig jaar viel de eer te beurt aan minister Jacqueline Cramer. Dit jaar was Alexander Rinnooy Kan, de huidige voorzitter van de Sociaal Economische Raad (de SER) hiervoor uitgenodigd. In zijn speech liet hij merken goed van het duurzaamheidsdebat op de hoogte zijn. En hij bleek zelfs het footprintmodel te kennen, net als zijn voorganger Herman Wijffels. Rinnooy Kan gebruikte in zijn betoog enkele cruciale kengetallen uit het Living Planet Report 2006 en wees ook op de relatief grote footprint van Nederland. Hij verbond er echter geen conclusies aan. Aan het einde van zijn lezing kwam hij zelfs met enige relativerende woorden, waarmee hij leek aan te geven duurzaamheid toch niet de hoogste prioriteit te geven.
Scholieren enquêteren Uden
Een groot aantal scholieren van het Udens College voerden, samen met de Werkgroep Lokale Agenda 21, een bijzondere enquête uit onder de bewoners van de gemeente Uden. Met de 13 vragen van de voetafdrukscan werd een steekproef van de inwoners bezocht en geënquêteerd, in totaal 1124 mensen. De verwerking van de gegevens is gaande en de resultaten worden nog deze maand gepresenteerd.
Een aantal jaren geleden zijn dergelijke enquêtes ook al met succes uitgevoerd in de gemeenten Bergen op Zoom en Nieuwegein. Daar werden de 13 vragen van de quick scan opgenomen in een uitgebreide stadsenquête. Het verslag van die enquêtes is te vinden op www.voetenbank.nl, onder 'Rapporten gemeenten'. Het staat in het rapport van 2000.
De Carbon Footprint is populair
Wereldwijd raakt het begrip footprint nu heel snel ingeburgerd. Dat komt vooral door de klimaatproblematiek en het massaal gebruik daarbij van de term Carbon Footprint. Met dat woord is snel duidelijk waar het over gaat, namelijk de totale uitstoot van CO2, gerekend over de hele keten van producten en diensten. Er wordt ook aan labeling gewerkt met de Carbon Footprint. Het Carbon Action Plan (CAP) gaat daar de metingen voor doen, om te beginnen van diverse frisdranken. Dat wordt een mooi opstapje naar de berekening en de vermelding van de complete voetafdruk op producten, dus aangevuld met het ruimtebeslag. Informatie over het ruimtegebruik kunnen we immers niet meer missen, nu biomassa steeds meer op de schaarse landbouwgronden wordt geteeld. Bron: www.insnet.org.
Voetafdruk in lesmateriaal
In diverse lesmodules en schoolboeken komt de mondiale voetafdruk aan bod. Het model blijkt zowel op middelbare scholen als op universiteiten goed bruikbaar om de problematiek van de beperkte mondiale gebruiksruimte, en ook de ongelijke verdeling ervan, aan de orde te stellen. Het Wereldnatuurfonds heeft sinds een jaar speciaal lesmateriaal rond de voetafdruk beschikbaar. Het Voedingscentrum in Den Haag gebruikt met name de voedselvoetafdruk in de modules 'Milieu' en 'Duurzaamheid' van haar lesmateriaal voor middelbare scholen. Voor het basisonderwijs is er nog niet zo veel. Wel komt de mondiale voetafdruk kort aan bod in het nieuwe lesboek Aardrijkskunde geven, Praktische vakdidactiek voor het basisonderwijs, uitgegeven door Van Gorkum.
De voetafdruk in de pers
In een groeiend aantal artikelen wordt de voetafdruk belicht. Wel zeer opmerkelijk was de speciale bijlage over duurzaamheid bij alle kranten van de Wegener pers in april. In alle delen van het land werden diverse mensen uit die regio uitgenodigd hun voetafdruk te meten. Ze stonden met hun uitkomst en een toelichting prominent verspreid over alle pagina's van de bijlage.
Een andere opmerkelijke publicatie was de hele pagina in de Microgids van de KRO, naar aanleiding van Earth Day ofwel De Dag van de Aarde op 22 april. Daarbij werd verwezen naar de uitzending over de Human Footprint die dag op de zender National Geographic. Ook Intermediair publiceerde recentelijk een speciaal artikel over het voetafdrukmodel.
Steeds meer landen
In 2005 ging de campagne ‘Ten in Ten’ van start, gelanceerd door het Global Footprint Network in Oakland, Californië /USA. De doelstelling is dat er in 2015 tien landen zijn die de voetafdruk formeel gebruiken in het beleid, zoals nu al gebeurt in London en Wales. Steeds meer landen willen nu met de voetafdruk aan de slag. Eerste was Zwitserland. Daarna volgden Zweden en Italië. Intussen is er een reeks van landen die grote interesse hebben getoond of waar al nationale berekeningen plaats vinden: de Verenigde Arabische Emiraten, België, Finland, Japan, Schotland en Zuid-Australië. Meer informatie over de campagne op www.footprintnetwork.org.
Verklaring van Tilburg
Op 10 januari 2007 werd in Tilburg de conferentie ‘Een comfortabele waarheid’ gehouden, over een duurzame en solidaire economie. Ruim 350 mensen namen deel aan de workshops en lieten zich inspireren door Susan George, een spannend economendebat en ook een politiek debat. Kort geleden is op basis van de uitkomsten van de conferentie een ‘Verklaring van Tilburg’ uitgebracht, waarin ook verwezen wordt naar de mondiale effecten van de ruim 6 miljard groeiende voetafdrukken. Iedereen kan nu de verklaring steunen. Hij is al ondertekend door onder anderen Arnold Heertje, Hans Opschoor, Jan Pronk, Liesbeth van Tongeren en Herman Wijffels. De tekst is te vinden op www.economischegroei.net.
Mobiliteitsbeurs op 29 maart
Op zaterdag 29 maart wordt in het Eco-park van De Kleine Aarde (Boxtel) een duurzame Mobiliteitsbeurs gehouden, met als motto 'Slim op het pedaal'. Daarbij staat de nieuwe Mobiliteitsvoetafdruk centraal. Enkele onderdelen van het programma: een verfrissende fietsshow, zuinige auto's, diverse lezingen (ook over de voetafdruk) , een markt en een paardenshow. De Mobiliteitsbeurs duurt van 10.00 tot 17.00 uur en de toegang is gratis. Meer informatie over de Mobiliteitsvoetafdruk en de beurs, zie www.dekleineaarde.nl.
One Planet Wales
Werken met de Mondiale Voetafdruk betekent rekening houden met het feit dat we maar EEN planeet hebben. Helaas lijken velen er nog vanuit te gaan dat we de beschikking hebben over meer aardes. In Wales is daarom door het Wereld Natuur Fonds een footprint-campagne opgezet om het One-Planet-denken te bevorderen. De bedoeling is de mensen in Wales te stimuleren te kiezen voor een kwalitatief goed leven met een mooie voetafdruk; een situatie die in 2050 bereikt kan worden. Samen met de Universiteit van Manchester werd een scenario gepubliceerd met voor alle sectoren een reductie van ongeveer 75% van de huidige voetafdruk. Dus One Planet Buildings, One Planet Food, One Planet Transport etc.. Ook One Planet Economy! Het rapport – in het Engels en Welsh - kan worden gedownload via www.wwf.org.uk/wales
Eredoctoraat voor Wackernagel
Mathis Wackernagel, een van de grondleggers van het voetafdrukmodel en nu algemeen directeur van het Global Footprint Network, heeft van de Universiteit van Bern een eredoctoraat in de natuurwetenschappen ontvangen. Hij kreeg deze onderscheiding onder andere vanwege zijn wereldwijde werk met de voetafdruk, voor het populariseren van de vraagstukken rond de draagkracht van de aarde en mondiale duurzaamheid, en ook voor het samenbrengen van wetenschappers en politici rond deze vraagstukken. Wackernagel is nu de jongste eredoctor van de Universiteit van Bern.
Footprint van Hillary Clinton
In de strijd om het presidentschap in Noord-Amerika spelen milieu en duurzaamheid maar een kleine rol. Maar tijdens een van de interviews werd Hillary Clinton aan de tand gevoeld over haar eigen lifestyle en footprint. Op de vraag wat ze zelf doet om haar voetafdruk kleiner te maken zei ze onder andere: ‘we hebben heel wat stappen gezet om ons huis zo groen mogelijk te maken…we zijn bijvoorbeeld geheel overgegaan op spaarlampen…we hebben sensors geplaatst zodat het licht automatisch uitgaat als er niemand in de ruimte is…we zijn overgegaan op groene stroom…hebben geïsoleerde ramen en deuren genomen…al met al is ons stroomgebruik teruggebracht van ongeveer 14.000 tot ongeveer 4.300 kWh...met het Rocky Mountain Institute onderzoeken we nu hoe we zonne-energie kunnen gaan toepassen’.
|
